Samatol

आयुष्यातला पहिलाच इंटरव्ह्यू. खरं तर गेली अनेक वर्षं, खूप मन लावून, मी अभ्यास केला होता. आई-बाबांचं स्वप्न होतं की मी इंजिनिअर व्हावं. म्हणून इंजिनियरिंग पूर्ण केलं आणि त्या बळावर आयुष्यातला पहिला इंटरव्ह्यू देण्यासाठी वेटिंग रूम मध्ये मी बसलो होतो. माझ्यापेक्षा जास्त अनुभव असणारे, माझ्यापेक्षा कमी गुण - जास्त गुण असणारे असे विविध प्रकारचे उमेदवार माझ्याबरोबर या इंटरव्ह्यूला आले होते. काही जणांची मुलाखत झाली होती आणि आम्ही साधारण 5 जणं राहिलो होतो. आणि माझं नांव पुकारलं गेलं. मी माझ्या टायची गाठ नीट केली आणि १० पावलं चालत जाऊन केबिनचा दरवाजा उघडला. हा दरवाजा उघडत असताना मनात माझ्या आई-बाबांच्या माझ्याकडून असणाऱ्या आणि माझ्या स्वतःकडून असणाऱ्या अपेक्षा याबद्दलचे बरेच विचार डोक्यात घोळत होते. मला हा जॉब मिळलाच पाहिजे अशी माझी तीव्र इच्छा होती. नाही मिळाला तर काय? याचा विचार करणं सुद्धा मी टाळत होतो. या सगळ्याचा परिणाम असेल कदाचित, मी थोडा स्ट्रेसमध्ये आलो आणि इंटरव्हू पॅनेलला गुड आफ्टरनून ऐवजी गुड मार्निंग म्हणून पहिली चूक केली. अरे बापरे! माझं फर्स्ट इम्प्रेशन खराबच झालं असणार या विचारा...

प्रसंग 1 - 24 मार्च 2021, पंतप्रधान मोदींनी संपूर्ण देश लॉकडाऊन करत असल्याची घोषणा केली. संपूर्ण जग हळूहळू कोरोनाच्या विळख्यात अडकत चाललं होतं. परिस्थिती तशी गंभीरच होती. चीन मधून आलेल्या या विषाणूचा प्रादुर्भाव हा प्रचंडचं होता. याच सुमारास विवेकला अकौंटसच्या एका कंपनीत नवी नोकरी लागली होती. कोरोनामुळं झालेल्या लॉकडाऊनचा परिणाम होऊन, कंपनीनं बरेचसे कर्मचारी कामावरून कमी केले. साहजिकच, जे नवीन नोकरीस लागले होते, त्यांना याचा फटका जास्त बसला. विवेकला ही त्याची नोकरी गमवावी लागली. याबाबद्दल विवेकला अत्यंत मानसिक त्रास झाला. त्याचा आत्मविश्वास कमी झाला. पुन्हा एकदा सगळं सुरळीत झाल्यावर त्याच कंपनीनं विवेकला संपर्क साधला पण विवेकनं त्या कंपनीस नकार कळवला. परत एकदा निराशा हाती लागेल अशी चिंता त्याला जाणवत होती. हा नकार पचवणं अवघड जाईल असा विचार करून त्यानं ती कंपनी जॉईन केली नाही. आत्ताही त्याला काही ऑफर्स येतात पण नकाराच्या चिंतेनं तो त्या स्वीकारत नाही. मुलाखतीला सुद्धा जात नाही.  प्रसंग 2 - पुन्हा एकदा 24 मार्च 2021, पंतप्रधान मोदींनी संपूर्ण देश लॉकडाऊन करत असल्याची घोषणा केली. याच ...

 (CBT या मानसोपचार पद्धतीचे जनक डॉ. ऍरॉन बेक यांचं दि. ०१ नोव्हेंबर २०२१ रोजी वयाच्या १००व्या वर्षी निधन झालं. त्यांच्या कार्याची माहिती देणारा हा लेख.)  1960च्या सुमारास मानसशास्त्राच्या जगतावर सिग्मंड फ्रॉईड या विख्यात मानसशास्त्रज्ञाचं राज्य होतं. फ्रॉइड यांनी स्वतः एक मानसोपचार पद्धतीचा म्हणजेच थेरपीचा शोध लावला होता. सायकोऍनॅलिसिस हे त्या थेरपीचं नांव. जगातले बहुतेक सर्व प्रमुख मानसशास्त्रज्ञ या सायकोऍनॅलिसिसचाच वापर करत होते. सायकोऍनॅलिसिसचा वापर करणाऱ्यांना सायकोऍनॅलिस्ट म्हंटलं जायचं. त्याच काळात पेनिसेल्व्हियाच्या विद्यापीठात एक प्रोफेसर मानसोपचार शिकवत होते. ते प्रोफेसर सुद्धा सायकोऍनॅलिस्ट होते. पण या सायकोऍनॅलिसिसचा म्हणावा तितका उपयोग क्लायंटला होत नाहीये असं त्यांना वाटत होतं. कारण या सायकोऍनॅलिसिस पद्धतीच्या काही मर्यादा होत्या. एकतर किती दिवस हि थेरपी वापरावी याची ठोस अशी कोणतीही वेळ देता येत नव्हती. आणि नेमकी सायकोऍनॅलिसिसची पद्धत काय आहे याबाबत पण स्पष्टता नव्हती. याचा परिणाम मानसिक डिसऑर्डर दुरुस्त व्हायला खूप वेळ लागायचा. कधी कधी तो दुरुस्त व्हायचाच नाही. स...